30 năm kỷ niệm chuyện làm báo Diễn Đàn Praha
4.12.2020


Lời cuối


Chuyện làm báo Diễn Đàn đến đây đã khép lại. Thật cám ơn, nếu bạn đã đọc đến những dòng cuối cùng này. Lời cảm ơn cũng dành cho các cộng tác viên, các bạn trong ban biên tập ngày ấy đã gửi bài đăng cho lần kỷ niệm này.

Ba mươi năm trước chúng tôi đã đến với tờ Diễn Đàn một cách tự nhiên. Như một điều đúng phải làm cho đến khi chợt nhận ra những thách thức mà nó mang lại. Không hiểu chúng tôi có làm thay đổi được điều gì không nhưng chắc chắn tờ báo đã làm thay đổi số phận nhiều người trong chúng tôi. Sau ba mươi năm điều tâm đắc nhất bạn chợt nhận ra có lẽ là tình bạn. Những người bạn còn lại với mình sau những thăng trầm của cuộc sống.

Lời cuối cùng xin dành cho một người đặc biệt.

Hằng năm chúng tôi vẫn gặp nhau trong ngày giỗ của Trần Hồng Hà. Năm nay đã là năm thứ 25. Vào lần thứ bảy chúng tôi gom góp những bài viết của Hà làm tập thơ Trăng Đất Khách. Tập thơ với chữ ký của tất cả bạn bè còn lại, tới nay vẫn chưa chuyển được cho gia đình Hà. Trong một lần hiếm hoi trở lại Việt Nam tôi đã mang những bức thư của Hà gặp bố và ông của Hà tại một chung cư ở Hà Nội. Hai quyển có liên quan đến Hà là Muông Cầm Trại và Trăng Đất Khách tôi không mang về vì sợ bị ách lại ở sân bay và mất ấn bản duy nhất có chữ ký bạn bè. Chúng tôi đã ngồi yên lặng. Trên quê hương yêu thương của Hà và Tôi. Đến những khóc than cũng phải thầm thì. Tôi đã nói với họ là tôi thấy may mắn là tự hào đã là một người bạn của Hà.

Xin nhắc lại ở đây lời giới thiệu và cũng là tâm tình của nhóm bạn cho lần xuất bản tập thơ Trăng Đất Khách cách đây gần hai mươi năm và dành tặng nó cho những người thân của Hà còn chưa cầm trên tay tập sách này:

"... Chúng tôi ngồi lại với nhau. Lần thứ bảy. Và bao giờ cũng thiếu một người. Anh đã bỏ đi từ bảy năm qua, kiêu ngạo, nghênh ngang, không thèm đếm xỉa đến cuộc đời lầy lội này.
Bao nhiêu ngày đã đi qua. Bao nhiêu nước đã chảy qua cầu.
Cù Lần đã trốn thời gian không chịu già đi cùng năm tháng. Vẫn những say sưa của một thế hệ lầm than cùng vận nước. Vẫn nụ cười hồn nhiên, giòn tan, sảng khoái... Anh đã vĩnh viễn bỏ đi cùng với tuổi trẻ của chúng tôi.
Cù Lần - Trần Hồng Hà đã đến với chúng tôi trước hết như một người bạn, hy vọng rằng anh sẽ ở lại trong các bạn như một nhà thơ trẻ, tài hoa và mệnh bạc."

...

Buổi gặp mặt các bạn làm báo cuối năm như dự định vậy là không thực hiện được. Mùa Vọng đang đến nhưng cả châu Âu đã lockdown. Thay vào đó chúng tôi sẽ tập hợp các bài đăng trong đợt kỷ niệm này thành số Diễn Đàn 43, số chia tay. Và đó cũng sẽ là hoạt động cuối cùng của nhóm làm báo Diễn Đàn Praha.

Xin cảm ơn số phận đã đưa tất cả chúng ta đến với nhau trong một thời điểm đã từng có rất nhiều hy vọng cho sự thay đổi của quê hương.

Tháng 12 năm 2020

N.N.

Lời giới thiệu
Lê Thanh Nhàn, chủ bút đầu tiên
Nguyễn Minh, một trong những người khởi xướng Diễn Đàn
Trần Anh Chương, từng là cộng tác viên của Diễn Đàn
Đỗ Quý Toàn, một trong những thân hữu gần gũi của Diễn Đàn
Trần Ngọc Tuấn, từng tham gia Diễn Đàn
Đỗ Ngọc, từng là tổng biên tập báo Cánh Én, Đức
Đỗ Kh. là tác giả của: Cây gậy làm mưa (tập truyện),...
Cu Li biên tập viên cuả Điểm Tin báo chí...
Nguyễn Hoàng Linh, từng là cộng tác viên của Diễn Đàn
Trần Anh Chương, từng là cộng tác viên của Diễn Đàn.
Việt Phương, thành viên của ban biên tập Diễn Đàn
N.N, thành viên ban biên tập Diễn Đàn.
Xuân Thọ cộng tác viên của Diễn Đàn.
N.T.H, thành viên ban biên tập Diễn Đàn.